Асаблівасці з’яўлення, распаўсюджання і дактрыны вальдэнсаў на тэрыторыі сучаснай Польшчы

Abstract

Разглядаюцца этапы з’яўлення і распаўсюджання ерэтычнага руху вальдэнсаў на тэрыторыі сучаснай Польшчы да моманту пранікнення ў яе гусітаў. Аналізуюцца першыя ўзгадкі пра ерэтыкоў у папскіх булах, паведамленні сярэднявечных храністаў і інквізітарскія матэрыялы. Даецца кароткае апісанне сацыяльнага складу (рамеснікі, ганлдяры і сяляне), арганізацыі вальдэнскага руху і характарыстыка этнічнай прыналежнасці яго членаў (пераважна перасяленцы з нямецкамоўных тэрыторый са сваімі сем’ямі). Разгорнута (праз цытаты з лацінамоўных крыніц, перакладзеных упершыню на беларускую мову аўтарам) прыводзіцца апісанне дактрынальных асаблівасцяў польскіх вальдэнсаў, такіх як непрыняцце клятвы, права свецкай улады на гвалт, індульгенцый, царкоўных адлучэнняў і малітваў за памерлых, а таксама царкоўных пахаванняў, Чыстцу, пакланення мошчам святых і інш.= The stages of the heretical Waldensian movement appearance and its spread across the territory of present- day Poland before the Hussites penetration are considered by the author. The first mentions of heretics in papal antiheretic bulls, medieval chroniclers and inquisitorial materials are analyzed. A brief description of the social structure (artisans, peasants and merchants) of the Waldensian movement and the ethnicity of its members (mostly immigrants from the German-speaking territories with their families) is given. The doctrinal peculiarities of Polish Waldenses, such as rejection of the oath, authorities' violence, indulgences, excommunications and prayers for the dead and church burials, Purgatory, worship relics etc. are described in detail (via quotes from Latin sources, translated for the first time in the Belarusian language by the author).