Беларус на чужыне: вобразы палоннага, інтэрнаванага, вывезенага на прымусовую працу ў беларускай літаратуры ХХ стагоддзя

Abstract

Артыкул прысвечаны шматаспектнаму асэнсаванню вопыту палонных, інтэрнаваных і вывезеных на прымусовую працу ў айчыннай прозе ХХ ст. У якасці матэрыяла даследавання абраны асобныя празаічныя творы А. Адамовіча, В. Быкава, Ц. Гартнага, М. Гарэцкага, Л. Дайнекі, Я. Коласа, М. Машары, Б. Сачанкі. Адзначаецца, што пісьменнікі розных пакаленняў звярталіся да дадзенай тэмы, каб заглыбіцца ў імагалагічныя праблемы (успрыняцце «чужога»: ладу мыслення, норм паводзін і міжасабовых зносін, побыту), высветліць змены, што адбываюцца ў душы персанажа пад уплывам экстрэмальных падзей. Асобная ўвага звернута на вобраз здрадніка – асобы, што не вытрымала фізічных катаванняў і псіхалагічнага ўціску.= The article is devoted to the multifaceted study of life experience typical for the prisoners of war, intern-ees, people sentenced to hard labour as depicted in the national literature of the twentieth century. The research is based on the prose works by A. Adamovich, V. Bykau, C. Hartny, M. Harecky, L. Dajnieka, Ya. Kolas, M. Mashara, B. Sachanka. It is pointed out that the writers of different generations turned to the subjects connected with some imagalogic problems (perception of the ‘foreign’ way of thinking, standards of behavior and interper-sonal relationships, everyday life). The authors tried to point out those changes which take place in a charac-ter’s soul under the influence of some extreme events. Special attention is drawn to the image of betrayer (a per-son who failed to cope with physical torture and psychological pressure).