«Поле культуры» ў традыцыйным светапоглядзе беларусаў Падзвіння (паводле твораў Яна Баршчэўскага)

Abstract

На падставе аналізу твораў Яна Баршчэўскага характарызуецца сімволіка элементаў культурнага ландшафту (дарога, храм, кірмаш, карчма, могілкі) у традыцыйнай карціне свету беларусаў Падзвіння першай паловы XIX стагоддзя. Прыходзім да высновы, што аб’екты культурнай прасторы, згодна з асаблівасцямі міфалагічнага мыслення, выконвалі не толькі ўтылітарную, але і сімвалічную функцыю, што дазваляла з іх дапамогай мадэляваць карціну свету і канкрэтызаваць уяўленні чалавека пра яго. Паказана, што ў традыцыйнай карціне свету беларусаў Падзвіння першай паловы XIX стагоддзя ў якасці базавых прасторавых кампанентаў фігуруе «свой» свет (зведаная і засвоеная ў выніку гаспадарчай і духоўнай дзейнасці прастора) і свет «чужы» («далёкая старана», рэальная камунікацыя з якой адсутнічала альбо была спарадычнай). Асобнае месца ў міфапаэтычнай карціне свету займае дарога, што злучае ўсемагчымыя локусы і полюсы Сусвету і выконвае функцыю універсальнай камунікацыйнай ніткі, якая сшывае ў адно цэлае прасторавае палатно Культуры.