Вучэнне Францыска Скарыны аб праватворчасці і яго значэнне для сучаснасці

Abstract

Разглядаецца вучэнне Скарыны аб законе, аб прынцыпах, якім павінен адпавядаць закон, аб законе “прыроджаным” – натуральным праве, і законе “напісаным” – писаном праве, аб вяршэнстве натуральнага (боскага) права. Аналізуюцца найважнейшыя прававыя ідэі Францыска Скарыны аб супадзенні закона і права, аб суадносінах паміж маральнымі (чароўнымі) і юрыдычнымі законамі, аб адзінстве права для ўсіх саслоўяў Вялікага Княства Літоўскага. Даследуецца вучэнне Францыска Скарыны аб галінах права, практычнае прымяненне гэтага вучэння ў структурнай пабудове Статута Вялікага Княства Літоўскага 1529 года. Распрацаваныя Францыскам Скарынам прынцыпы праватворчасці маюць метадалагічны характар, яны адказваюць агульначалавечым каштоўнасцям, шмат у чым апярэджвалі свой час. Францыск Скарына ўнёс значны ўклад у еўрапейскую скарбніцу прававых вучэнняў. У святле вучэння Францыска Скарыны аналізуюцца некаторыя сучасныя праблемы праватворчасці – значэнне ювенальнай юстыцыі, шлюбных кантрактаў, легітымнасць аднаполых шлюбаў, погляды праваслаўнай царквы на гэтыя праблемы.= Article is devoted poorly investigated problem – to the doctrine of Frantsiska Skoriny about lawmaking. Are considered the doctrine of Skoriny about the law, on principles to which there should correspond the law, on the natural right, on leadership of the natural (divine) right. In article the major legal ideas of Frantsiska Skoriny about law and right coincidence, about a parity between moral (divine) and legal laws, on unity of the right for all estates of Grand duchy Lithuanian are analyzed. In article the doctrine of Frantsiska Skoriny about right branches, practical application of this doctrine in structural construction of the Statute of Grand duchy of the Lithuanian 1529 is investigated. The principles of lawmaking developed Frantsisky Skorinoj have methodological character, they answer universal values, in many respects advanced the time. Frantsisk Skorina has brought the considerable contribution to the European treasury of legal doctrines. In the light of the doctrine of Frantsiska Skoriny in article some modern problems lawmaking – value justices, marriage contracts, legitimacy of unisex marriages, sights of orthodox church at these problems are analyzed.