Мастацкая рэцэпцыя гісторыі XVI стагоддзя ў трылогіі Яна Кантрымовіча-Агінскага «W promieniach sławy»: узяцце Полацка

Abstract

У артыкуле на матэрыяле гістарычнай аповесці Яна Кантрымовіча-Агінскага «W promieniach sławy» разглядаецца мастацкая рэцэпцыя ваенных падзей другой паловы XVI стагоддзя – паход караля Рэчы Паспалітай Стэфана Баторыя на Полацк і ўзяцце горада ў 1579 годзе як частка заключнага этапа Лівонскай вайны. Адзначана спецыфіка аўтарскай інтэрпрэтацыі гістарычнага матэрыяла, выяўлена гісторыяграфічная крыніца, якая была пакладзена ў аснову аповесці, улічаны ўплыў нацыянальнага стэрэатыпу, які праявіўся ў адборы пісьменнікам фактаў і асаблівасцях іх мастацкай трансляцыі. Неабходная ўвага нададзена кампазіцыйным прыёмам, якія дазволілі Я. Кантрымовічу-Агінскаму спалучыць у адзінстве два асобныя эпізоды тагачаснай гісторыі: спробу арганізаваць замах на жыццё польскага караля і кіраўніцтва С. Баторыем штурмам умацаванняў Полацка. Вылучаны асноўныя прыёмы стварэння мастацкіх вобразаў (ідэалізацыя, мастацкі паралелізм і інш.).= The article, based on the material of the historical novel by Jan Kontrimovich-Oginsky «In the rays of glory», examines the artistic reception of the military events of the second half of the XVI century – the campaign of the King of the Polish-Lithuanian Commonwealth Stefan Batory to Polotsk and the capture of the city in 1579 as part of the final stage of the Livonian War. The specificity of the author's interpretation of the historical material is noted, the historiographic source that forms the basis of the story is revealed, the influence of the National stereotype that manifested itself in the selection of facts for writers and the features of their artistic translation is taken into account. Attention is also paid to compositional techniques that allowed J. Kontrimovichts-Oginsky to combine two separate episodes of the then history into a unity: an attempt to organize an attempt on the life of the Polish king and the leadership of S. Batory assault on Polotsk. The main methods of quarreling of artistic images are highlighted (idealization, artistic parallelism etc.).