Полацкi пасад IX-XVII стагоддзяу: гiсторыка-параунаучая характарыстыка

Abstract

Полацк – найстаражытнейшы горад Беларусі, які ў летапісах згадваецца пад 862 годам. Археалагічныя даследаванні Полацкага дзяржаўнага універсітэта ў старажытных частках Полацка пацвердзілі паведамленне летапісаў пра больш чым тысячагадовую яго гісторыю. На месцы будучага Полацка людзі жылі ўжо ў першай палове І тысячагоддзя да нашага часу, каля 780 года нашага часу ў Полацку славянскім насельніцтвам было заснавана пасяленне, якое ў ХІ стагоддзі пераўтварылася ў сярэдневяковы горад. Пачатковая крэпасць, якая была заснавана славя-намі пры вусці Палаты на так званым полацкім гарадзішчы, стала тым ядром, вакол якога паступова разрасталіся гарадскія пасады. Менавіта пасадскае насельніцтва спрыяла пераўтварэнню летапіснага «града» крывічоў у сярэдневяковы горад у сацыяльна-эканамічным разуменні гэтага тэрміну. Полацкія рамеснікі і гандляры садзейнічалі пашырэнню сувязяў горада з Візантыяй і Скандынаўскімі краінамі, з Усходам і Захадам. Дзякуючы гэтым сувязям Полацк у ХІ – XVI стагоддзях з’яўляўся буйнейшым горадам на тэрыторыі Беларусі, у якім былі створаны ўсе неабходныя ўмовы для росквіту навукі і асветы, станаўленню непаўторнай полацкай школы дойлідства. Развіццѐ гістарычнай навукі на старажытнай Полацкай зямлі з’яўляецца неабходнай умовай для захавання і спасціжэння гісторыка-культурнай спадчыны самага старажытнага горада Беларусі. З 1999 года пачаліся яго штогадовыя археалагічныя даследаванні. Вывучэнне пасадскай структуры старажытнага Полацка з’яўляецца адной з прыярытэтных задач сучаснай гістарычнай навукі, што адлюстравана ў задачах Полацкай археалагічнай экспедыцыі на 2008 – 2012 гады ў адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.