Спецыфіка беларускай нацыянальнай самасвядомасці (на прыкладзе мастацкай і публіцыстычнай спадчыны М. Гарэцкага)

Abstract

Разглядаецца Нацыянальнае Адраджэнне – адна з тэм, што вызначае творчыя пошукі М. Гарэцкага. Яна знайшла адлюстраванне ў літаратурна-мастацкай, навуковай і публіцыстычнай спадчыне аўтара. Пісьменнік акцэнтаваў увагу на этнічных беларусах: персанажах, што па-рознаму ставіліся да сваёй прыналежнасці да дадзенага народа. Прыярытэтнымі для М. Гарэцкага засталіся стасункі інтэлігента-беларуса, што займаўся абуджэннем нацыянальнай свядомасці, і шараговага селяніна, які вагаўся ў вырашэнні дадзенага пытання. Пісьменнік стварыў вобразы «рэнегатаў» – дзейных асоб, што парывалі з продкамі, кіруючыся амбіцыйнымі матывамі. У сукупнасці іх палярныя погляды вызначаюць спецыфічныя рысы, што характарызуюць нацыянальную самасвядомасць беларуса. Паказана, што акрамя традыцыйнай патрэбы ў самарэфлексіі, цікавасці да «патаёмнага», далікатнасці і прагі да ведаў, М. Гарэцкі вылучае здольнасць да прыстасаванства і прыніжэння ўласнай і агульнанароднай годнасці.= In the article Belarusian national Renaissance as one of the topics which conditions M. Haretsky’s artistic exploration is considered. It is depicted in the author’s literary, scientific and journalistic heritage. The writer drew his readers’ attention to the ethnic Belarusians. They were the characters who treated their own belonging to the nation in different ways. M. Haretsky’s priority was the depiction of the interconnection between Belarusian intellectuals (who were rousing national consciousness) and common peasants (who hesitated in solving the following problem). The author created some ‘renegade’ images. They were the ambitious characters who had forgotten their ancestors. All in all their contrary points of view determine the specific features which characterize Belarusian national self-consciousness. The author indicated that except the traditional necessity of self-reflectivity, interest in ‘the mysterious’, delicacy and thirst for knowledge, M. Haretsky pointed out the ability of timeserving and humiliation of personal and national dignity.