“Радзівіліяда” Я. Радвана ў эпічнай традыцыі Еўропы (на прыкладзе параўнальнага аналізу з “Песняй пра Нібелунгаў”)

Abstract

Праводзіцца аналіз мала даследаванай эпічнай паэмы Яна Радвана «Радзівіліяда» (1592). Паэма стала адлюстраваннем падзей Лівонскай вайны (1558–1582) на тэрыторыі Беларусі. Цяжкія выпрабаванні беларускага народа спрычыніліся подзвігамі, якія былі ўслаўлены ў эпасе. Адзначана, што росквіт жанру эпасу быў звязаны з ростам нацыянальнай самасвядомасці ў Беларусі, які прыйшоўся на крыху пазнейшы перыяд у параўнанні з Заходняй Еўропай. На прыкладзе параўнальнага аналізу з «Песняй пра Нібелунгаў» вызначаецца месца «Радзівіліяды» у эпічнай традыцыі Еўропы. Асобная ўвага звяртаецца на самастойныя рысы «Радзівіліяды»: гістарычнасць, дакладнасць хранатопу, эпічны герой як ідэальны герой, адсутнасць жаночых персанажаў. Вышэй адзначаныя рысы дазваляюць падкрэсліць значэнне «Радзівіліяды» у эпічнай традыцыі Беларусі.=The article is devoted to the not enough studied epic poem «Radivilias» (1592) of Ioannes Radvanus as a vivid example of the heroic epos. The poem reflected the events of the Livonian war (1558–1582) on the territory of Belarus. Severe tests of the Belarusian people caused the deeds, that were honored in the epos. It is noted that the prosperity of the epic genre has been associated with the growth of national consciousness in Belarus, that took place in the much later period in comparison with Western Europe. It defines the place of the «Radivilias» in the epic tradition of Europe on example of a comparative analysis with the «Nibelungenlied». Special attention is paid to independent characteristics of the «Radivilias»: the historicity, the accuracy of chronotope, the epic hero as ideal hero, the lack of female characters. The above noted characteristics allow to emphasize the importance of the «Radivilias» in the epic tradition of Belarus