Генезiс княжацкай улады на беларускiх землях у VIII - XI стагоддзях

Abstract

Даследаванне характарызуе эвалюцыю і развіцц? інстытута княжацкай улады на беларускіх землях ад перыяду «ваеннай дэмакратыі» (VI – VIII стст.) да станаўлення самастойнага Полацкага княства ў ХІ стагоддзі. Аналіз зроблены на падставе вывучэння крыніц (летапісаў, літаратурных твораў) і гістарыяграфіі. Зроблены параўнаўчы аналіз генэзісу княжацкай улады Полацкага і Тураўскага земляў-княстваў у кантэксце дзяржаватворчых працэсаў іншых зямель Беларусі і Усходняй Еўропы. Адзначаецца, што з прыходам нарманаў-варагаў змяняецца характар княжацкай улады (сацыяльнае адасабленне карэлюецца з этнічным). У канцы Х – пачатку ХІ стагоддзя за князем замацоўваецца статус вярхоўнага ўладара сва?й зямлі, гаранта абароны княства ад знешняй небяспекі і ахоўніка ўнутранага міру. Адбываецца канчатковая лігітымізацыя княжацкай улады ў мясцовым грамадстве. У ХІ стагоддзі на землях Кіеўскай дзяржавы ўзнікае праблема наследавання княжацкай спадчыны, якая з пачатку ХІІ стагоддзя становіцца актуальнай і на Полаччыне.