З гiсторыi назвау даунiх галауных уборау

Abstract

З улікам комплексных дадзеных помнікаў пісьменнасці (старажытнарускіх і старабеларускіх), лінгвагеаграфіі, этымалагічных і этнаграфічных звестак прааналізаваны некаторыя назвы з мікрагрупы ‘даўнія галаўныя ўборы’, якія на дэнататыўным узроўні звязаны з мінулым беларускага народа. Кампаненты тэматычнай мікрагрупы маюць розныя этымалагічныя вытокі: адны складаюць запазычанні, якія пра-ніклі ў старабеларускую мову з польскай («канфедэратка») або праз польскае пасрэдніцтва («шлык», «кучма»), другія («сарока», «какошнік») былі запазычаны з рускай мовы, пра што яскрава сведчыць геаграфія гэтых слоў. Гістарычна-этымалагічны аналіз назвы «сарока» ‘жаночы галаўны ўбор’, якая ўступае ў аманімічныя адносіны з адпаведным арнітонімам, дазваляе вызначыць магчымыя матывы яе ўзнікнення, звязаныя з татэмістычнымі і язычніцкімі ўяўленнямі нашых продкаў. Гісторыя слова «канфедэратка» паказвае, што першапачатковая семантыка слова можа змяняцця і набываць абрадавы характар.