Курганы і гарадзішчы ў міфапаэтычнай карціне свету беларусаў

Abstract

Разглядаюцца сімвалічны статус і рытуальная роля археалагічных помнікаў (курганоў і гарадзішчаў) у міфапаэтычнай карціне свету беларусаў. Прыходзім да высновы, што ў міфалагічных уяўленнях беларусаў курганы і гарадзішчы выступаюць як аб’екты антрапагеннага паходжання, але пры гэтым увасабляюць кантактныя, памежныя локусы, якія злучаюць «гэты» і «той» свет не столькі ў прасторавым, колькі ў дыяхронным вымярэнні. Разам з тым вобраз адзіночнага кургана (радзей – гарадзішча) у беларускім фальклоры суадносіцца з сімволікай Міфалагічнай Гары і можа мадэляваць Цэнтр Сусвету. Курганы і гарадзішчы ў беларускай народнай культуры выконвалі надзвычай важную функцыю ў якасці тапаграфічна апрадмечанай калектыўнай памяці (фальклорнай гісторыі) і адлюстроўвалі найбольш знакавыя і драматычныя падзеі ваеннай гісторыі для канкрэтнай мясцовасці. Функцыянальная роля курганаў і гарадзішчаў у рытуальным жыцці беларускай традыцыйнай супольнасці залежыла не толькі ад іх месца ў міфапаэтычнай карціне свету, але і ад канкрэтнага размяшчэння ў сістэме «рэальнай прасторы».