Сістэма пачатковай адукацыі на тэрыторыі Віцебскай губерні паводле вынікаў перапісу 18 студзеня 1911 г.

Abstract

Матэрыялы аднадзённага перапісу пачатковых школ 18 студзеня 1911 г. з’яўляюцца каштоўнай крыніцай па вывучэнню школьнай справы ў пачатку ХХ ст. Яны дазваляюць вызначыць асаблівасці арганізацыі пачатковай адукацыі як навучальнай акругі, так і асобных губерняў. У Віцебскай губерні адзначаўся адзін з лепшых паказчыкаў па ахопу школамі насельніцтва і па паспяховым завяршэнні адукацыі, сярод педагагічнага персаналу тут пераважалі жанчыны, назіраліся асаблівасці і ў моўнай прыналежнасці вучняў найбольшая колькасць вучняў, якія вызначылі сваёй роднай мовай рускую (вялікарускую), і адзін з найменшых паказчыкаў вучняў-беларусаў (менш толькі ў Ковенскай губерні), што тлумачыцца як этнаканфесійнай сітуацыяй, так і магчымымі фальсіфікацыямі.=The materials of the one-day census of primary schools on January 18, 1911 are a valuable source for studying school system at the early twentieth century. They allow to define features of the organization of primary education both educational district, and separate provinces. In the Vitebsk province one of the best indicators on coverage of schools of the population and on successful completion of education was noted, among pedagogical personnel here women prevailed. There were features in a language affiliation of pupils: the greatest quantity of pupils who have defined Russian (Great Russian) language as a native, and one of the smallest indicators of Bela-rusian students (less only in Kaunas province), what is explained by both the ethno-confessional situation and possible falsifications.