Гісторыя фарміравання насельніцтва Беларускага Падзвіння ў старажытнасці і Сярэднявеччы (у святле даных археалогіі, антрапалогіі і генетыкі)

Abstract

У артыкуле разглядаецца працэс фарміравання антрапалагічнага складу насельніцтва Беларускага Падзвіння ў эпоху cтаражытнасці і cярэднявечча. Нягледзячы на адсутнасць матэрыялаў пахаванняў, датаваных раней за Х ст. н.э., захаванне ў курганных пахаваннях полацкіх крывічоў ХІ–ХІІІ стст. архаічнага антрапалагічнага тыпу сведчыць пра генетычную пераемнасць асноўнай масы насельніцтва, пачынаючы з моманту засялення тэрыторыі рэгиёна. Антрапалагічнае даследаванне матэрыялаў пахаванняў XI–XIV стст. з тэрыторыі Полацкай зямлі дазволіла прасачыць выпадкі міжэтнічных кантактаў і міграцыйных працэсаў. На заходніх ускраінах Полацкай зямлі адбывалася актыўнае ўзаемадзеянне паміж балцкім і славянскім насельніцтвам, што адлюстравалася ў шлюбных сувязях паміж прышлымі мужчынамі, выхадцамі з Полацкай зямлі, і мясцовымі балцкімі жанчынамі. У ХІ–ХІІ стст. на тэрыторыю Полацкай зямлі рассяляюцца асобныя групы прыбалтыйска-фінскага насельніцтва, пазней, у ХІІІ–ХІV стст., у рэгіёне з’яўляюцца перасяленцы з тэрыторыі Беларускага Панямоння. =The article discusses the process of forming of the ancient and medieval population of the Belarusian Podvinje. Despite the absence of burial materials dated earlier than the 10th century AD, the preservation of the archaic anthropological type in the kurgan burials of the Polotsk Krivichy in the 11th – 13th centuries testifies to the genetic continuity of the main mass of the population, since the settlement of the territory. The anthropological study of the burial materials of the 11th-14th centuries from the territory of Polotsk Land allowed us to trace the cases of interethnic contacts and migration processes. On the western borders of the Polotsk Land there was an active interaction between the Baltic and Slavic populations, which was reflected in the marital relations between the men who came from Polotsk and the local Baltic women. In the 11th and 12th centuries, certain groups of the Baltic-Finnish population settled on the territory of the Polotsk Land; later, in the 13th-14th centuries, settlers from the territory of the Belarusian Ponemanje appeared in the region.