Этас шляхціца і шляхцянкі ў пахавальных казаннях Рэчы Паспалітай XVI – XVIII стст.

Abstract

У артыкуле робіцца спроба рэканструкцыі этасаў шляхціца і шляхцянкі, якія фарміраваліся хрысціянскімі прапаведнікамі на тэрыторыі Рэчы Паспалітай у эпоху барока. Рэканструкцыя адбываецца на аснове аналізу пахавальных казанняў, якія набылі надзвычайную папулярнасць у азначаны перыяд. Адзначаюцца тыя маральна-этычныя эталоны шляхціца-мужчыны і жанчыны-шляхцянкі, якія фарміраваліся на іх аснове, праводзіцца параўнанне вобразаў шляхціца-католіка і шляхціца-пратэстанта, высвятляюцца канфесійныя асаблівасці этасаў. Акрамя таго, выбудоўваецца іерархія каштоўнасцей, якія трансляваліся царквой як годныя для ўспрыняцця. Высвятляюцца асаблівасці каштоўнаснай іерархіі шляхціца ў суаднясенні яго з вобразам шляхцянкі. Складаецца сістэма роляў, характэрных для прывілеяванага слою насельніцтва Рэчы Паспалітай.= The paper attempts to reconstruct the ethos of a nobleman and a noblewoman, which were formed by Christian preachers in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Baroque era. Reconstruction is based on the analysis of funeral sermons, which became extremely popular during this period. Those moral and ethical standards of the nobleman-man and the woman-noblewoman which were formed on their basis are noted, the comparison of images of the nobleman-Catholic and the nobleman-Protestant is carried out, confessional features of ethos are found out. In addition, a hierarchy of values that are transmitted by the church as worthy of perception is built. The peculiarities of the value hierarchy of the nobleman in relation to the image of the noblewoman are found out. The system of roles characteristic of a privileged layer of the population of the Commonwealth is developed.