Трансдысцыплінарныя стратэгіі сінергетычных даследаванняў

Abstract

У кантэксце постнекласічнай парадыгмы сінергетыка разглядаецца ў якасці шматзначнага феномена. Праз навуковае, метадалагічнае, сацыяльнае, прагнастычнае і філасофскае яе вымярэнні аналізуюцца падыходы, якія былі сфарміраваны працамі Г. Хакена, І. Прыгожына, С.П. Курдзюмава, У.П. Бранскага, Э. Марэна і іншых даследчыкаў у розных галінах ведаў. Асаблівая ўвага надаецца матэматычным падставам сінергетычнай парадыгмы і іх ролі ў вывучэнні самаарганізацыі непрыродазнаўчых сістэм і яе аспектаў у кантэксце асобных метадалагічных і філасофска- тэарэтычных установак. Паказваецца, што, узнікаючы і развіваючыся ва ўлонні матэматыкі і прыродазнаўчых навук, сінергетыка выйшла на шлях трансдысцыплінарнасці праз даследаванне складаных самаарганізаваных сістэм непрыродазнаўчага тыпу, такім чынам фарміруючы ў сабе пэўныя стратэгіі гэтага даследавання.= In the context of the postnonclassical paradigm synergetics as a multi-valued phenomenon in the article is considers. The approaches that were formed in various fields of knowledge by the works of H. Haken, I. Prigogine, S. Kurdyumov, V. Bransky, E. Morin and other researchers through scientific, methodological, social, prognostical and philosophical its dimensions are analyzed. In the context of certain methodological and philosophical- theoretical installations special attention is paid to the mathematical foundations of the synergetics paradigm and their role in the study of self-organization of unnatural systems and its aspects. It is shown that, forming certain strategies for research, synergetics, arising and developing in the bosom of mathematics and natural sciences, took the path of transdisciplinarity through the study of complex self-organized systems of an unnatural scientific type.