Зааморфны культурны код у беларускай мастацкай свядомасці

Abstract

У артыкуле разгледжаны зааморфны код як адзін з культурных кодаў, вызначаны асаблівасці выкарыс-тання культурных кодаў як носьбітаў глыбінных сэнсаў нацыянальнай самасвядомасці. Разгледжаны асноўныя судкоды зааморфнага кода ў беларускай літаратуры ХХ – ХХI стагоддзяў. Арніталагічны субкод прадстаўлены вобразамі і матывамі бусла, жураўля, крумкача, жаваранка, арла. Тэматычная група «дзікія жывёлы» тэрыяла-гічнага субкода прадстаўлена вобразамі ваўка, зубра, мядзведзя. Адным з распаўсюджаных вобразаў, які звязаны з тэматычнай групай «свойскія жывёлы» тэрыялагічнага субкода, з’яўляецца вобраз каня, які адлюстраваны як у творах класікаў («На ніве» Я. Коласа, «Араты» Я. Купалы, «Бацькаўшчына», К. Чорнага), так і сучаных аўта-раў («Развітанне з бацькоўскім канём» А. Пісьмянкова, «Коні на праспекце» Я. Сіпакова). Рэпрэзентацыя зааморфнага кода ў мастацкай свядомасці звязана з філасофскай і інтымнай лірыкай, з сацыяльным зместам эпічных твораў, іх гуманістычнай і экалагічнай скіраванасцю.