Барабан Спаса-Праабражэнскага храма ў Полацку (па матэрыялах новых даследаванняў у 2021 года)

Abstract

Артыкул прысвечаны вынікам архітэктурна-археалагічнага даследавання аднаго з найважнейшых помнікаў старажытнарускага дойлідства XII ст. – Спаса-Праабражэнскага храма Спаса-Еўфрасіньеўскага манастыра ў Полацку (Рэспубліка Беларусь). Рэстаўрацыйныя працы суправаджаліся навуковым вывучэннем помніка. У 2021 г. аб'ектам рэстаўрацыі і архітэктурных даследаванняў быў падкупальны барабан храма. Для ўмацавання кладкі барабана з яго была выдаленая тынкоўка за выключэннем слаёў XII ст. Пад знятым тынкам на паверхні сцен барабана былі выяўлены сляды дэкаратыўных і канструктыўных элементаў старажытнай царквы. Фрагменты дэкаратыўнага ўбрання Спаса-Праабражэнскай царквы змянілі наша ўяўленне аб архітэктурнай стылістыцы храма. Былі выяўлены дэталі, якія ніколі раней не сустракаліся на помніках мураванага дойлідства старажытнага Полацка. Некаторыя адкрытыя мураваныя элементы маюць аналагі ў іншых архітэктурна-будаўнічых традыцыях XII ст., што дазваляе выказаць здагадку аб іх перайманні ці ўдзеле іх у полацкай архітэктуры.